Bölgesel ekonomik işbirliği örgütü niteliğinde olan Ekonomik İşbirliği Teşkilatı (KEİ), Türkiye'nin öncülüğünde 25 Haziran 1992'de düzenlenen İstanbul zirvesinde yayınlanan bildiriyle kuruldu. Örgütün 1994 yılında faaliyete geçen “Daimi Sekreteryası” İstanbul'da bulunmaktadır.
Arnavutluk, Azerbaycan, Bulgaristan, Ermenistan, Gürcistan, Moldova, Kuzey Makedonya, Romanya, Rusya, Sırbistan, Türkiye, Ukrayna ve Yunanistan KEİ'nin bir parçasıdır.
Toplam 13 üye ülkeyle Karadeniz havzasının “en kapsamlı bölgesel işbirliği platformu” olarak öne çıkan KEİ, Karadeniz bölgesinde barış, istikrar ve refahın sağlanması, dostluk ve iyi niyetli ilişkilerin geliştirilmesi misyonuyla hareket ediyor. Mahalleyi ana kuruluş hedefi olarak belirledik.
KEİ üyeleri, Karadeniz'in barış, istikrar ve refah bölgesi haline getirilmesi amacıyla potansiyellerinden, coğrafi yakınlıklarından ve ekonomik özelliklerinden yararlanarak ikili ve çok taraflı ekonomik, teknolojik ve sosyal ilişkileri çeşitlendirmeyi ve geliştirmeyi amaçlamaktadır. Bu bağlamda ekonomik işbirliği temel yöntem olarak karşımıza çıkıyor.
Örgütün başkanlığı 6 ayda bir el değiştirirken, Türkiye 2023 yılının ikinci yarısında başkanlığı devraldı. 15 Aralık 2023 tarihinde çevrimiçi olarak gerçekleştirilen KEİ Dışişleri Bakanları Konseyi toplantısında, bu göreve söz konusu olanın Arnavutluk'a devredilmesiydi.
Organizasyon farklı alanlarda faaliyet gösteriyor
Tek karar organı olarak Dışişleri Bakanları Konseyi, çeşitli sektörlerde faaliyet gösteren Karadeniz Ekonomik İşbirliği Parlamenter Asamblesi (KEİ), Karadeniz Ticaret ve Kalkınma Bankası, Uluslararası Karadeniz Araştırma Merkezi ve KEİ İş Konseyi, örgütün bağlı kuruluşları olarak hizmet vermektedir.
Organizasyon içerisinde ticaret, ekonomi, ulaştırma, enerji, iletişim, bilim ve teknoloji gibi alanlar başta olmak üzere çeşitli konularda yardımcı organ niteliğinde birçok çalışma grubu bulunmaktadır.
KEİ toplantılarına çeşitli ülke ve kurumlar da katılarak, dış dünyaya açık bir çalışma yöntemi benimsenerek bölgede ekonomik iş birliği sağlanıyor.
KEİ Genel Sekreteri Büyükelçi Lazar Comanescu, Antalya Diplomatik Forumu'nda (ADF) AA muhabirine Rusya-Ukrayna savaşının örgüt üzerindeki etkilerine ilişkin değerlendirmesinde şunları söyledi: “Gerçek şu ki, Örgütümüz erteleme eğiliminde olacaktır. Faaliyetlerinin çoğu 2022'de altı aydan fazla bir süredir uygulamada. “Bu anlaşılabilir bir durum. Ancak Üye Devletlerin yapıcı tutumları sayesinde örgütün faaliyetlerine yeniden başlamayı başardık. Artık neredeyse tamamen faaliyetlerimize döndük.” şeklinde şu ifadeleri kullandı.
KEİ'nin gelecekteki rolü
TOBB ETÜ Öğretim Üyesi Doç. Dr. Ali Oğuz Diriöz, KEİ'ye ilişkin değerlendirmesinde, organizasyonun “önemli bir girişim” olduğunu vurgulayarak, “kazan-kazan” ilişkisini ön planda tuttuğunu vurguladı.
KEİ'de farklı birimlerin olmasının önemine değinen Diriöz, örgütün gelecekte siyasi konularda iş birliği mekanizmaları geliştirebilecek kurumsal bir kimliğe sahip olduğunun altını çizdi.
Diriöz, Türkiye'nin KEİ'yi ticari anlamda daha aktif kullanmak isteyebileceğini kaydederek, şöyle konuştu: “Rusya-Ukrayna savaşı KEİ mekanizmalarını büyük ölçüde etkisiz hale getiriyor ancak gelecekte ateşkes sonrasında KEİ de, özellikle NATO, bundan faydalanacaktır. Çevre, ticaret ve lojistik gibi ekonomik güven artırıcı mekanizmalar.” Karadeniz'in Türkiye, Yunanistan, Arnavutluk, Bulgaristan ve Romanya gibi üye ülkeleri açısından ekonomik önemi açısından yeni ortak mekanizmaların kurulması için uygun bir platform olabilir.” dedi.